در مقالات قبلی با پوکه معدنی آشنا شدید و میدانید که پوکه معدنی انواع گوناگونی دارد. در این مقاله قصد داریم به مقایسه انواع پوکه معدنی بپردازیم و با خصوصیات هر پوکه بطور جداگانه آشنا شویم.
مفهوم پوکه معدنی
همانطور که در مباحث قبلی خواندید پوکه معدنی در واقع نوعی سنگ آذرین است. پوکه معدنی به دلیل اینکه از معادن آتشفشان به دست میآید و وزن بسیار کمی که دارد پوکه معدنی نامیده شد.
پوکه معدنی سرشار از تخلخل است و پوکه از مواد سیلیکاتی تشکیل شده است. پوکه معدنی به دلیل تخلخل بسیار بالا عایق مناسبی برای سرما و گرما است و همچنین از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است. پوکه معدنی در اندازهها و انواع گوناگونی به چشم میخورد که هر کدام کاربرد و ویژگیهای خاص خودشان را دارند.
خواص پوکه معدنی
- وزن سبک
- دارای مقاومت بالا
- مناسب برای ساخت و ساز
- دارای دوام و طول عمر طولانی
- به رنگ قهوه ای مایل به سیاه یا خاکستری تیره تا قهوهای مایل به قرمز
- دارای خاصیت عایق بودن در برابر دما و صوت
- ضد حریق
- مقاوم در برابر زلزله
- قابل استفاده برای ایجاد سیمان، بلوک و سازههای سبک
مقایسه انواع پوکه معدنی
پوکه معدنی در سایزها و اندازههای متفاوتی دیده میشود که هر کدام در یک دسته خاص قرار داده میشوند. انواع پوکه معدنی عبارتاند از:
پوکه معدنی بادامی
- پوکه معدنی بادامی در معادن قروه به فراوانی یافت میشود.
- این پوکه رنگهای متفاوتی دارد اما اغلب به رنگ سیاه و سفید دیده میشود.
- پوکه معدنی بادامی معمولا در اندازههای 20 تا 30 میلی متری و وزن 550 کیلوگرم در هر متر مکعب یافت میشود.
- پوکه معدنی برخلاف اینکه اندازه بزرگی دارد وزن نسبتا کمی در مقایسه با سایر پوکههای معدنی دارد.
- از این پوکه معدنی برای پر کردن شیب پشت بام و کف ساختمان، تصفیه آب و … استفاده میشود.
پوکه معدنی سیاه
- پوکه معدنی سیاه نوعی دیگر از انواع پوکه معدنی است که بصورت فلهای از معدن خارج میگردد.
- این پوکه همانطور که از اسمش پیدا است تنها به رنگ سیاه دیده میشود.
- اندازه این پوکه بین 30 تا 80 سانتی متر است.
- پوکه سیاه کاربردهای فروانی دارد که برخی از آنها عبارتاند از: ساخت بلوک سبک پوکهای، ساخت شیب بین طبقات و …
پوکه معدنی پومیس یا پوکه سفید
- پوکه سفید همانطور که از اسمش پیدا است در رنگهای سفید مایل به زرد و کرمی به چشم میخورد.
- این پوکه معدنی ابعاد گوناگونی دارد و در اندازهها 0 تا 30 میلیمتر یافت میشود.
- پوکه معدنی پومیس جنسی نرم و آهکی دارد که به دلیل نرم بودن به تنهایی مورد استفاده قرار نمیگیرد.
- برای استفاده از پوکه معدنی پومیس حتما باید آن را با یکی از پوکههای دیگر مخلوط کرده و سپس استفاده نمایید.
از پوکه معدنی نیز مانند سایر پوکهها در صنعت ساخت و ساز استفاده میکنند و تنها تفاوت این پوکه با دیگر پوکه جنس نرم این پوکه است در حالی که سایر پوکهها از جنس مستحکمی برخوردار هستند.
پوکه معدنی عدسی
نوعی دیگر از پوکههای معدنی پوکه عدسی نام دارد که در اندازههای 10 تا 15 میلیمتر و رنگهای مختلف به چشم میخورد. سنگدانههای عدسی از مقاومت بسیار بالایی برخوردار هستند. از پوکه معدنی عدسی در ساخت بلوک پوکهای، ساخت قطعات بتنی، ساخت دیوارهای آماده و… استفاده میشود.
پوکه معدنی نخودی یا فندوقی
پوکه نخودی یا فندوقی در معادن شهر قروه به فراوانی یافت میشود. این پوکه معمولا رنگ تیرهای دارد و در اندازه 10 تا 20 میلیمتر به چشم میخورد. از پوکه فندوقی در کشاورزی، صنعت نساجی، تصفیه آب،ساخت بتن و… استفاده میشود.
پوکه معدنی ماسهای
یکی دیگر از انواع پوکه معدنی، پوکه ماسهای است که سایز بسیار ریزی نسبت به سایر پوکههای معدنی دارد. پوکه ماسهای معمولا در ابعاد 0 تا 5 میلیمتر به چشم میخورد. این پوکه به دلیل اندازه بسیار کوچکی که دارد در ساخت دیوارهای که نیاز به لولهکشی و سیمکشی دارند استفاده میشود.
در قسمت بالا بطور کامل با خصوصیات و کاربردهای انواع پوکه معدنی آشنا شدید. با شناخت هر پوکه میتوانید آن را با سایر پوکهها مقایسه کنید. حال با خصوصیات تمامی پوکه آشنا هستید و میتوانید مقایسه انواع پوکه معدنی را انجام دهید.
مقایسه پوکه معدنی بر اساس وزن
وزن فضایی دانه بندی بادامی، که در هموارسازی و شیب بندی کاربرد دارد برابر با 550 kg/m3 است. پوکههای دیگر وزن فضایی 700 تا 1300 کیلوگرم بر متر مکعب هستند و دارای وزن 2 تا 4 برابر سنگینتر از پوکه میباشند.
مقایسه انواع پوکه معدنی بر اساس عایق حرارتی
طبق آزمایشاتی که در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن انجام شده است، مقدار ضریب انتقال حرارتی پوکه معدنی قروه 0/09 w/mc و برای بتن لیکا نیز 0/02 w/mc به دست آمده است. این مقادیر نشان دهنده این هستند که پوکه قروه میتواند عایق مناسبی در سازهها باشد و تبادل حرارتی بین طبقات و بام را کاهش دهد.
پوکههای معدنی با توجه به انواعی که دارند، ضریب انتقال حرارتی بالاتری را نیز شامل میشوند. با توجه به پیوست 19 مقررات ملی ساختمان، بتنهایی که با استفاده از پوکه معدنی به دست میآیند، ضریب انتقال حرارتی 0/52 w/mc <λ> 0/46 را دارند. با توجه به این مقادیر اگر لازم باشد لایههای عایق بام را با پوکه معدنی و کارایی یکسانی با پوکه قروه ایجاد کنیم، باید آن را با ضخامتی بیش از 2.5 برابر پوکه قروه ایجاد کنیم که وزنی 4 تا 6 برابر را ایجاد میکند.
مقایسه انواع پوکه معدنی بر اساس جذب آب
تخلخل پوکه معدنی قروه، به صورت فضاهای بسته و منافذ منفک است، به همین دلیل جذب آب در آن در حالتی که اشباع شود، 16% تا 18% میباشد. در سایر پوکه معدنیها به دلیل اینکه میزان خلل و فرج درونی آنها زیاد است، میزان 70% حجمی خود، میتوانند آب را جذب کنند. اما این جذب زیاد میتواند باعث بروز مشکلاتی مانند زیر شود:
- باعث آسیب دیدگی لایه بتنی پوکه لیکا، در یخ بندان و هوای سرد میشود. این نوع لیکا به دلیل اینکه در شرایط مصنوعی تولید میشود دچار این خطر میگردد اما پوکه معدنی قروه به دلیل اینکه در دماهای بالا و به صورت طبیعی تولید میشود این خطرات را ندارد.
- بتن سبکی که از پوکههای صنعتی به دست میآید، در مراحل اولیه و در طی زمان جمع میشود و باعث ایجاد ترک ریز در درون بافت بتن میشود که باعث ناکارآمدی آن میگردد.
- رطوبت جذب شده و سپس بخار شدن آن در اثر گرما، باعث طبله کردن لایه ایزولاسیون میگردد. این مشکل در مناطق گرمسیر قابل توجه است.
- به دلیل اینکه مقدار آب جذب شده در پوکه لیکا را نمیتوان تعیین کرد، آب موثر طرح اختلاط بتن سبک شیب بندی یا کف سازی را نیز نمیتوان مشخص کرد که باعث میشود بتنی که با این پوکه ساخته میشود دارای کارایی موثری نباشد.
مقایسه انواع پوکه معدنی بر اساس مواد شیمیایی
پوکه معدنی قروه دارای PH تقریبا خنثی میباشد و آسیبی بر تاسیسات عبور داده شده از لایه لیکا وارد نمیکند. علاوه بر این باعث هیچ نوع خورندگی و پوسیدگی نیز برای سایر اجزا نمیشود. پوکههای صنعتی دارای مواد شیمیایی، انواع سولفاتها، مواد آهکی و مواد کنترل نشده شیمیایی هستند که به تدریج باعث خورندگی و پوسیدگی تاسیسات و یا حتی اجزای سازهای ساختمان نیز میشوند.
مقایسه انواع پوکه معدنی بر اساس تراکم پذیری
پوکه معدنی در مقابل فشار مکانیکی دائمی و یا بارگذاری مکرر، فشرده میشود و نسبت هوایی که در آن موجود است نیز ثابت میماند. اما برای مثال پوکههای صنعتی در مقابل فشار دائم و یا بارگذاریهای مکرر، فشرده و کوبیده میشوند که این مشکل در پستی و بلندیهای کوچکی که در سطح ایزولاسیون بامهایی که با لیکا شیب بندی شدهاند مشاهده میشود.
مقایسه پوکه معدنی بر اساس دانه بندی
پوکه معدنی قروه در شیب بندی بام استفاده میشود، دارای دانه بندی 0 تا 25 میلیمتری است. این دانهبندی اصلاح شده، منظم و مناسب برای شیب بندی میباشد. دانه بندی مناسب پوکه معدنی، باعث تثبیت و پایداری لایه پوکه ریزی شده در شیب بندی میشود.
مقایسه انواع پوکه معدنی بر اساس مصرف سیمان
دوغاب نمیتواند به درون خلل و فرج نفوذ پیدا کند به همین دلیل پایداری سیمان کاهش پیدا میکند. اما در پوکه معدنیهایی که خلل و فرجهای زیادی وجود دارد، مقدار دوغابی که ریخته میشود، به درون آن نفوذ پیدا میکند و باعث محکمتر شدن مضاعف لایه شیب بندی و کاهش مصرف سیمان میشود که باعث تثبیت و پایداری مناسبتر لایه شیب بندی و نیز صرفه جویی 30 درصدی در مصرف سیمان میشود.
ویژگیهای انواع پوکه معدنی
- پوکه معدنی سرشار از تخلخل است و این تخلخل موجب شده تا پوکه معدنی عایق سرما و گرما شود.
- پوکه معدنی وزن بسیار کمی دارد و از توان مقاومتی بسیار بالایی برخوردار است.
- یکی از خصوصیات پوکه معدنی، خاصیت ضد باکتریال است.
- این پوکه قابلیت سیم کشی و لوله کشی را دارد و تحت هیچ شرایطی شکسته نمیشود.
- پوکه معدنی از عمر بسیار بالایی برخوردار است و هرگز پوسیده نمیشود.