در مقالات قبلی با پوکه معدنی آشنا شدید و می‌دانید که پوکه معدنی انواع گوناگونی دارد. در این مقاله قصد داریم به مقایسه انواع پوکه معدنی بپردازیم و با خصوصیات هر پوکه بطور جداگانه آشنا شویم.
مفهوم پوکه معدنی
همانطور که در مباحث قبلی خواندید پوکه معدنی در واقع نوعی سنگ آذرین است. پوکه معدنی به دلیل اینکه از معادن آتشفشان به دست می‌آید و وزن بسیار کمی که دارد پوکه معدنی نامیده شد.
پوکه معدنی سرشار از تخلخل است و پوکه از مواد سیلیکاتی تشکیل شده است. پوکه معدنی به دلیل تخلخل بسیار بالا عایق مناسبی برای سرما و گرما است و همچنین از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است. پوکه معدنی در اندازه‌ها و انواع گوناگونی به چشم می‌خورد که هر کدام کاربرد و ویژگی‌های خاص خودشان را دارند.
خواص پوکه معدنی
- وزن سبک
- دارای مقاومت بالا
- مناسب برای ساخت و ساز
- دارای دوام و طول عمر طولانی
- به رنگ قهوه ای مایل به سیاه یا خاکستری تیره تا قهوه ای مایل به قرمز
- دارای خاصیت عایق بودن در برابر دما و صوت
- ضد حریق
- مقاوم در برابر زلزله
- قابل استفاده برای ایجاد سیمان، بلوک و سازه های سبک
مقایسه انواع پوکه معدنی
پوکه معدنی در سایزها و اندازه‌های متفاوتی دیده می‌شود که هر کدام در یک دسته خاص قرار داده می‌شوند. انواع پوکه معدنی عبارت‌اند از:
پوکه معدنی بادامی
- پوکه معدنی بادامی در معادن قروه به فراوانی یافت می‌شود.
- این پوکه رنگ‌های متفاوتی دارد اما اغلب به رنگ سیاه و سفید دیده می‌شود.
- پوکه معدنی بادامی معمولا در اندازه‌های 20 تا 30 میلی متری و وزن 550 کیلوگرم در هر متر مکعب یافت می‌شود.
- پوکه معدنی برخلاف اینکه اندازه بزرگی دارد وزن نسبتا کمی در مقایسه با سایر پوکه‌های معدنی دارد.
- از این پوکه معدنی برای پر کردن شیب پشت بام و کف ساختمان، تصفیه آب و … استفاده می‌شود.
پوکه معدنی سیاه
- پوکه معدنی سیاه نوعی دیگر از انواع پوکه معدنی است که بصورت فله‌ای از معدن خارج می‌گردد.
- این پوکه همانطور که از اسمش پیدا است تنها به رنگ سیاه دیده می‌شود.
- اندازه این پوکه بین 30 تا 80 سانتی متر است.
- پوکه سیاه کاربردهای فروانی دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از: ساخت بلوک سبک پوکه‌ای، ساخت شیب بین طبقات و …
پوکه معدنی پومیس یا پوکه سفید
- پوکه سفید همانطور که از اسمش پیدا است در رنگ‌های سفید مایل به زرد و کرمی به چشم می‌خورد.
- این پوکه معدنی ابعاد گوناگونی دارد و در اندازه‌ها 0 تا 30 میلی متر یافت می‌شود.
- پوکه معدنی پومیس جنسی نرم و آهکی دارد که به دلیل نرم بودن به تنهایی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
- برای استفاده از پوکه معدنی پومیس حتما باید آن را با یکی از پوکه‌های دیگر مخلوط کرده و سپس استفاده نمایید.
از پوکه معدنی نیز مانند سایر پوکه‌ها در صنعت ساخت و ساز استفاده می‌کنند و تنها تفاوت این پوکه با دیگر پوکه جنس نرم این پوکه است در حالی که سایر پوکه‌ها از جنس مستحکمی برخوردار هستند.
پوکه معدنی عدسی
نوعی دیگر از پوکه‌های معدنی پوکه عدسی نام دارد که در اندازه‌های 10 تا 15 میلی متر و رنگ‌های مختلف به چشم می‌خورد. سنگدانه‌های عدسی از مقاومت بسیار بالایی برخوردار هستند. از پوکه معدنی عدسی در ساخت بلوک پوکه‌ای، ساخت قطعات بتنی، ساخت دیوارهای آماده و… استفاده می‌شود.
پوکه معدنی نخودی یا فندوقی
پوکه نخودی یا فندوقی در معادن شهر قروه به فراوانی یافت می‌شود. این پوکه معمولا رنگ تیره‌ای دارد و در اندازه 10 تا 20 میلی متر به چشم می‌خورد. از پوکه فندوقی در کشاورزی، صنعت نساجی، تصفیه آب،ساخت بتن و… استفاده می‌شود.
پوکه معدنی ماسه‌ای
یکی دیگر از انواع پوکه معدنی پوکه ماسه‌ای است که سایز بسیار ریزی نسبت به سایر پوکه‌های معدنی دارد. پوکه ماسه‌ای معمولا در ابعاد 0 تا 5 میلی متر به چشم می‌خورد. این پوکه به دلیل اندازه بسیار کوچکی که دارد در ساخت دیوارهای که نیاز به لوله کشی و سیم کشی دارند استفاده می‌شود.
در قسمت بالا بطور کامل با خصوصیات و کاربردهای انواع پوکه معدنی آشنا شدید. با شناخت هر پوکه می‌توانید آن را با سایر پوکه‌ها مقایسه کنید. حال با خصوصیات تمامی پوکه آشنا هستید و می‌توانید مقایسه انواع پوکه معدنی را انجام دهید.
مقایسه پوکه معدنی بر اساس وزن
وزن فضایی دانه بندی بادامی، که در هموارسازی و شیب بندی کاربرد دارد برابر با 550 kg/m3 است. پوکه های دیگر وزن فضایی 700 تا 1300 کیلوگرم بر متر مکعب هستند و دارای وزن 2 تا 4 برابر سنگین تر از پوکه می باشند.
مقایسه انواع پوکه معدنی بر اساس عایق حرارتی
طبق آزمایشاتی که در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن انجام شده است، مقدار ضریب انتقال حرارتی پوکه معدنی قروه 0/09 w/mc و برای بتن لیکا نیز 0/02 w/mc به دست آمده است. این مقادیر نشان دهنده این هستند که پوکه قروه می تواند عایق مناسبی در سازه ها باشد و تبادل حرارتی بین طبقات و بام را کاهش دهد.
پوکه های معدنی با توجه به انواعی که دارند، ضریب انتقال حرارتی بالاتری را نیز شامل می شوند. با توجه به پیوست 19 مقررات ملی ساختمان، بتن هایی که با استفاده از پوکه معدنی به دست می آیند، ضریب انتقال حرارتی 0/52 w/mc <λ> 0/46 را دارند. با توجه به این مقادیر اگر لازم باشد لایه های عایق بام را با پوکه معدنی و کارایی یکسانی با پوکه قروه ایجاد کنیم، باید آن را با ضخامتی بیش از 2.5 برابر پوکه قروه ایجاد کنیم که وزنی 4 تا 6 برابر را ایجاد می کند.
مقایسه انواع پوکه معدنی بر اساس جذب آب
تخلخل پوکه معدنی قروه، به صورت فضاهای بسته و منافذ منفک است، به همین دلیل جذب آب در آن در حالتی که اشباع شود، 16% تا 18% می باشد. در سایر پوکه معدنی ها به دلیل اینکه میزان خلل و فرج درونی آن ها زیاد است، میزان 70% حجمی خود، می توانند آب را جذب کنند. اما این جذب زیاد می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند زیر شود:
- باعث آسیب دیدگی لایه بتنی پوکه لیکا، در یخ بندان و هوای سرد می شود. این نوع لیکا به دلیل اینکه در شرایط مصنوعی تولید می شود دچار این خطر می گردد اما پوکه معدنی قروه به دلیل اینکه در دماهای بالا و به صورت طبیعی تولید می شود این خطرات را ندارد.
- بتن سبکی که از پوکه های صنعتی به دست می آید، در مراحل اولیه و در طی زمان جمع می شود و باعث ایجاد ترک ریز در درون بافت بتن می شود که باعث ناکارآمدی آن می گردد.
- رطوبت جذب شده و سپس بخار شدن آن در اثر گرما، باعث طبله کردن لایه ایزولاسیون می گردد. این مشکل در مناطق گرمسیر قابل توجه است.
- به دلیل اینکه مقدار آب جذب شده در پوکه لیکا را نمی توان تعیین کرد، آب موثر طرح اختلاط بتن سبک شیب بندی یا کف سازی را نیز نمی توان مشخص کرد که باعث می شود بتنی که با این پوکه ساخته می شود دارای کارایی موثری نباشد.
مقایسه انواع پوکه معدنی بر اساس مواد شیمیایی
پوکه معدنی قروه دارای PH تقریبا خنثی می باشد و آسیبی بر تاسیسات عبور داده شده از لایه لیکا وارد نمی کند. علاوه بر این باعث هیچ نوع خورندگی و پوسیدگی نیز برای سایر اجزا نمی شود. پوکه های صنعتی دارای مواد شیمیایی، انواع سولفات ها، مواد آهکی و مواد کنترل نشده شیمیایی هستند که به تدریج باعث خورندگی و پوسیدگی تاسیسات و یا حتی اجزای سازه ای ساختمان نیز می شوند.
مقایسه انواع پوکه معدنی بر اساس تراکم پذیری
پوکه معدنی در مقابل فشار مکانیکی دائمی و یا بارگذاری مکرر، فشرده می شود و نسبت هوایی که در آن موجود است نیز ثابت می ماند. اما برای مثال پوکه های صنعتی در مقابل فشار دائم و یا بارگذاری های مکرر، فشرده و کوبیده می شوند که این مشکل در پستی و بلندی های کوچکی که در سطح ایزولاسیون بام هایی که با لیکا شیب بندی شده اند مشاهده می شود.
مقایسه پوکه معدنی بر اساس دانه بندی
پوکه معدنی قروه در شیب بندی بام استفاده می شود، دارای دانه بندی 0 تا 25 میلی متری است. این دانه بندی اصلاح شده، منظم و مناسب برای شیب بندی می باشد. دانه بندی مناسب پوکه معدنی، باعث تثبیت و پایداری لایه پوکه ریزی شده در شیب بندی می شود.
مقایسه انواع پوکه معدنی بر اساس مصرف سیمان
دوغاب نمی تواند به درون خلل و فرج نفوذ پیدا کند به همین دلیل پایداری سیمان کاهش پیدا می کند. اما در پوکه معدنی هایی که خلل و فرج های زیادی وجود دارد، مقدار دوغابی که ریخته می شود، به درون آن نفوذ پیدا می کند و باعث محکم تر شدن مضاعف لایه شیب بندی و کاهش مصرف سیمان می شود که باعث تثبیت و پایداری مناسب تر لایه شیب بندی و نیز صرفه جویی 30 درصدی در مصرف سیمان می شود.
ویژگی های انواع پوکه معدنی
- پوکه معدنی سرشار از تخلخل است و این تخلخل موجب شده تا پوکه معدنی عایق سرما و گرما شود.
- پوکه معدنی وزن بسیار کمی دارد و از توان مقاومتی بسیار بالایی برخوردار است.
- یکی از خصوصیات پوکه معدنی، خاصیت ضد باکتریال است.
- این پوکه قابلیت سیم کشی و لوله کشی را دارد و تحت هیچ شرایطی شکسته نمی‌شود.
- پوکه معدنی از عمر بسیار بالایی برخوردار است و هرگز پوسیده نمی‌شود.
